Türkiye Kaykay Federasyonu

Tarihçe

Dünya
Tarihçesi

Kaykay, 1950lerin başında Amerika Birleşik Devletleri’nin California Eyaleti’nin sahil kentlerinde  ve Hawaii adasında rüzgarsız günlerde sörf yapamayan sörfçülerin dalga olmadığında karada da sörf yapabilmek üzerine ürettikleri bir fikir ile ortaya çıkmıştır.

Bu eğlenceli buluş 1950li yılların sonlarına doğru sokaklarda artarak devam ederken bir firmanın yeni teknikler uygulayarak, manevra yapabilen versiyonunu seri üretim yapmasıyla kaykayı oyuncak olmaktan çıkararak spor aletine dönüştürür. Kaykay üreticilerinin artmasıyla endüstriyel bir sektör haline gelen kaykay sporu için; 1963-1966 yılları arasında giyimden ayakkabıya, dergilerden kaykay yarışmalarına kadar birçok yenilik birbirini peşi sıra takip eder. 
 
1963 yılında düzenlenen “Downhill Slalom” ve “Freestyle” disiplinlerindeki ilk kaykay yarışması dö nüm noktalarından bir başkasıdır. 1969 yılında geliştirilen “Kick Tail” isimli yeni bir tahta modeli ve 1972 yılında bulunan “Poli Üretan” tekerlekler günümüzdeki profesyonel Kayak’ın ilk halini oluşturur. Bu buluşu kullanarak yeni ürünler ortaya çıkaran kişiler ve firmalar kaykaya yeniden bir ivme kazandırmaya başlarlar. 1975 yılında California Del Mar’da düzenlenen “Ocean Festival” isimli yarışmada sporcuların kaykay üzerinde sergiledikleri performanslar sayesinde kaykay sporunun tanınmasını sağlayan ilk yarışma olarak kaykay literatüründeki yerini alır. 

1976 yılında açılmaya başlayan dünyanın ilk insan yapımı kaykay parklarında; kaykaycılar yapay havuzlar, rampalar ve sokakta bulunan objelerin farklı uyarlamaları ile tanışır. Giderek daha da gelişen kaykay sporu aynı yıl Avrupa’yı da etkisi altına alarak Almanya’nın Münih şehrini bir kaykay merkezi haline dönüştürür. Almanya 1977 yılında ilk skateparkını Münih’te açar ve bundan 1 yıl sonra da 1978’de “German Skateboard Championships (Almanya Kaykay Şampiyonası)” nı düzenlenir. Tüm bu gelişmeler devam ederken aynı yıl içerisinde “Ollie” lakaplı “Allan Gelfand” kaykay tarihinin en büyük buluşuna imza atarak kaykayda yerden yukarı  sıçrama hareketi olan “OLLIE” yi keşfeder ve 1978 yılında deyim yerindeyse kaykay sporuna çağ atlatır. 
Bu buluşun kaykay tahtaları üzerindeki eğimlerle birlikte kombine kullanımı sonucunda kaykay, rampalardan sokaklara yönelir ve “Street Style (sokak kaykayı)” disiplini ortaya çıkarak sayısız yeni hareketin keşfedileceği yeni bir dönem başlar.
 
1990 başlarına gelindiğinde sektörde yer alan dergiler, firmalar, profesyonel sporcular, videolar, uluslararası yarışmalar ve en önemlisi de dijital çağa girilmesi ile birlikte internetin etkisiyle kaykay sporu dünya çapında daha da bilinir hale gelir. Dünya çapında yarışmalar düzenlenmeye başlamasıyla “Word Cup Skateboarding”, 1990 ortalarında ise ESPN uluslararası spor kanalı tarafından “Rhode Island” da gerçekleştirilen “X-GAMES” isimli yarışmayla extreme spor yarışmaları ilk kez 1995’te sokaklardan televizyonun büyülü dünyasına taşınır. Büyük bir başarı yakalayan bu yarışma yaşça daha genç olan birçok sporcuya ilham kaynağı olarak kaykay sporunun ilerlemesine katkıda bulunarak dünya genelinde daha da yaygınlaşır. 1997 yılında ise “Extreme Spor” kategorisine alınan kayk ay spor dünyasındaki yerini tam anlamıyla edinmiş olur. 
Kaykay sporu yarışmalar, sponsorlar ve profesyonel sporcular ile artık herkesin kolaylıkla erişebileceği imkânlar sunan bir spor endüstrisine dönüşür. Ancak ruhunda barındırdığı özgürlük ile bireysel olarak sunduğu imkânlardan dolayı yaşam tarzı olması gibi kaykayın ana unsurlarını belli kurallar ile kısıtlamamak, bunları korumak ve sporun kalitesini standartlaştırmak adına 2004’te Dünya Kaykay Federasyonu kurulur. Aynı yıl “Uluslararası Kaykay Üreticileri Birliği (IASC)” 21 Haziran’ı dünyada kaykay günü ilan ederek “Go Skateboarding Day” ismiyle her yıl kutlanacak bir etkinliğin başlangıcını yapar. 

2017 yılına gelindiğinde ise kaykay sporu Uluslararası Olimpiyat Komitesi tarafından dünya çapında bilinen, geçerli bir spor dalı olarak kabul edilerek ilki 2020’de gerçekleşecek “Tokyo Olimpiyat Oyunları” nda yer almak üzere Olimpiyat Oyunlarına dâhil edilir.

Türkiye
Tarihçesi

Ülkemizde ise kaykay sporunun başlangıcı 1970 yılı başlarıdır. Ancak kaykayın Türkiye’deki gelişimi ve Türkiye’nin kaykayı tanıma süreci dünya tarihinde olduğu gibi benzer bir aletin geliştirilmesi ile değil; kaykayın Amerika’da ilerleme sağlayarak Avrupa ve Dünya’ya yayılmasını takip eden süreçte 1980 ortalarına doğru gerçekleşir. 1980’lerin sonuna kadar büyük şehirlerde oldukça yavaş ilerleme gösteren spor, o dönemde Türkiye genelinde az sayıda sporcu tarafından yapılmaktadır. Dünya tarihinde olduğu gibi 1990’ların başlarında dijital dünyaya girilmesi ile birlikte global düzeyde erişimin artması popüler kültürü ortaya çıkarmış, buna bağlı olarak basılı medya, televizyon ve internet aracılığı ile kaykaycı sayısı da artmıştır.  

2000 yılı ortalarından itibaren ise uluslararası markaların distribütör firmalar aracılığıyla Türkiye’de temsil edilmeye başlaması ile bir çok sporcu sponsor bulma imkanına sahip olmuştur. Kişiler, firmalar, distribütörler ve yerel kaykay markaları tarafından ulusal düzeyde yapılan kaykay yarışmaları sayesinde ise kaykay sporu kitlesel anlamda topluma indirgenmiştir. Büyük şehirlere yapılan açık ve kapalı kaykay parkları ve açılmaya başlayan kaykay mağazaları sayesinde ise kaykaya olan ilgi artmış ve 2017 sonlarında kaykay sporu ile ilgilenen kişi sayısı ülke genelinde yaklaşık 20.000 kişiye yaklaşmıştır.
 
2016 Rio Olimpiyat Oyunlarında Uluslararası Olimpiyat Komitesi (IOS) tarafından olimpik branş olarak tanınması ve 2020 Tokyo Olimpiyat Oyunlarında ilk kez yarışacak olması sebebiyle 14 Ağustos 2017 tarihli Sayın Osman Aşkın BAK Bakanımızın Oluru ile Türkiye Cumhuriyetinin Spor Genel Müdürlüğüne bağlı 61. Federasyonu olarak Türkiye Kaykay Federasyonu kurulmuştur. Kaykay sporuna gönül veren sporcuların çalışmaları ve Spor Bakanlığı’nın katkıları ile Türkiye Kaykay Federasyonu, Dünya Kaykay Federasyonu’nun belirlediği standartlarda çalışmalarına başlamıştır.